درمان ریشه دندان (Root canal treatment) یا به زبان عامیانه عصب کشی دندان یک روش جراحی دندانپزشکی است که برای درمان عفونت در کانال دندان استفاده می شود. افرادی که به دقت مسواک می زنند، نیز گاهی با پوسیدگی دندان مواجه می شوند زیرا همیشه احتمال دارد جرم ها در محل اتصال دندان و لثه جمع شده به وسیله مسواک به خوبی تمیز نشود.
به این ترتیب میکروب ها به آرامی دندان را خراب کرده و به عمق آن نفوذ می کنند، در حالی که ظاهر دندان کاملاً سالم به نظر می رسد.درمان ریشه عموما دردناک نیست و می تواند دندانی را که امکان از دست رفتن داشته باشد را نجات دهد و چند سالی به عمر آن دندان در دهان فرد اضافه کند.
چرا دندان به عصب کشی نیاز دارد؟
عفونت در کانال ریشه دندان توسط باکتری هایی که در دهان زندگی می کنند ایجاد می شود و در نتیجه آن به دندان حمله می کنند. این درمان پس از پوسیدگی های شدید دندان ناشی از عدم مراقب های بهداشتی یا آسیب به دندان ها در نتیجه ضربه مانند زمین خوردن مورد نیاز است.
ساختار دندان
یک دندان از 2 قسمت تشکیل شده است. تاج قسمت بالایی دندان است که در دهان قابل مشاهده است و ریشه که تا استخوان فک کشیده می شود و دندان را در موقعیت خود محکم می کند.
همچنین سایر اجزای دندان بطور عمومی به بخش های زیر دسته بندی می شود:
1.مینای دندان – پوشش سخت بیرونی
2.عاج – ماده نرم تری است که مینای دندان را نگه می دارد و بیشتر دندان را تشکیل می دهد
3.سمنتوم – بافت ماده سخت که سطح ریشه را می پوشاند
4.پالپ دندان – بافت نرم در مرکز دندان (سیستم کانال ریشه حاوی پالپ دندان است و از تاج دندان تا انتهای ریشه امتداد دارد.)
هر دندان می تواند بیش از 1 کانال ریشه داشته باشد. دندان های خلفی تا 3-4 کانال دارند و عصب کشی آنها به مراتب پیچیده تر است.
اگر دندان بیش از ۲ کانال عصبی داشته باشد، جلسه عصب کشی طولانی تر می شود. گاهی برخی از دندان های آسیا دارای ۵ کانال هستند و همین باعث می شود دندانپزشک برای برداشتن عصب ها نیاز به ۲ یا ۳ جلسه درمان داشته باشد.
درمان ریشه زمانی لازم است که عکس‌برداری با اشعه ایکس دندان نشان دهد که پالپ توسط عفونت باکتریایی آسیب دیده است. تشخیص رسیدن پوسیدگی به عصب توسط دندانپزشک شما و در opg صورت میگیرد. اگر پالپ دندان توسط باکتری آلوده شود، ممکن است ملتهب شود و به باکتری اجازه تکثیر و گسترش دهد.
علائم عفونت پالپ عبارتند از:
1.درد هنگام خوردن یا نوشیدن غذا و نوشیدنی سرد یا گرم
2.درد هنگام گاز گرفتن یا جویدن
3.لق شدن دندان
4.تورم لثه در نزدیکی دندان آسیب دیده
5.ترشح چرک از دندان آسیب دیده
6.گونه یا فک متورم
7.رنگ دندان تیره تر می شود
عصب کشی دندان در بارداری ضرر دارد؟
درد دندان یکی از عارضه‌های دوران بارداری است که به‌دلیل تغییرات هورمونی زیاد در بدن مادر رخ می‌دهد. عصب کشی دندان در بارداری ضرری برای جنین نخواهد داشت. اما بهتر است آن را بر اساس نظر دکتر متخصص زنان خود در سه ماه دوم بارداری انجام دهید. سه ماه اول جنین بیشترین آسیب‌پذیری را دارد و سه ماه آخر بارداری نشستن طولانی مدت روی صندلی برای شما دشوار خواهد بود.
اهمیت عصب کشی دندان برای کودکان
بسیاری از والدین تصور می‌کنند عصب‌کشی دندان شیری ضرورتی ندارد. این در حالی است که دندان‌های شیری اگر به شدت پوسیده شوند مانند دندان عادی نیاز به عصب‌کشی پیدا می‌کنند. در این مواقع دندانپزشک عصب کشی دندان را برای کودکان امتحان می‌کند.
معمولا با تکنیک‌های روانشناسی می‌توان ترس و استرس ناشی از پروسه درمان را از کودکان دور کرد و به بیهوشی نیازی نیست. در طول این فرآیند، ناحیه آسیب‌دیده ریشه دندان پاکسازی و سطح آن با مواد مخصوص پر می‌شود. البته فرآیند عصب کشی دندان کودکان با بزرگسالان متفاوت است و به معنای خارج کردن تمام عصب از دندان آن ها نمی باشد.
یک سوال تکراری! آیا امکان دارد بدون داشتن درد نیاز به عصب کشی داشته باشیم؟
بله! با پیشرفت شدید پوسیدگی و عفونت، علائم فوق اغلب با از بین رفتن پالپ ناپدید می شوند. سپس به نظر می رسد که دندان شما بهبود یافته است، اما عفونت در واقع از طریق سیستم کانال ریشه گسترش یافته است. اتفاقا درمواردی که بدون درد دندان شما نیاز به عصب کشی داشته باشد یعنی دیگر هیچ زمانی را برای از دست دادن ندارید و بایستی هرچه زودتر به دندانپزشک خود مراجعه کنید زیرا که امکان دارد آن دندان کلا از دست برود.
توصیه دارویی توسط دندانپزشکان برای عفونت دندان چیست؟
جهت کنترل عفونت توسط دندانپزشک درمان های دوره ای آنتی بیوتیک تجویز می شود.
درمان ریشه چگونه انجام می شود
درصورت وجود عفونت باکتریایی ابتدا توسط دندانپزشک توصیه به مصرف دارو جهت از بین رفتن عفونت می شود. اولویت دندانپزشک شما حفظ دندان اصلی می باشد لذا چنانچه دندان قابل نگهداری باشد پروسه درمان ریشه آغاز می گردد. قبل از انجام درمان ریشه، معمولاً یک بی حسی موضعی به شما تزریق می شود.
این بدان معنی است که در حین درمان ریشه ( عصب کشی ) شما درد جدی را هرگز متوجه نخواهید شد و درد قبلی نیز فروکش می کند. پس از فرآیند پالپوتومی و ضدعفونی نیز کانال ریشه پر می شود و دندان با پر کردن ( بصورت آمالگام یا کامپوزیت) یا پست و روکش بسته می شود. در مورد روکش های دندانی نیز قبلا بطور کامل توضیح داده ایم. درمان ریشه معمولاًجراحی موفقیت آمیزی است که در حدود 9 مورد از 10 مورد، یک دندان می تواند تا 10 سال پس از درمان ریشه زنده بماند.
دوران نقاهت پس از درمان ریشه
مهم است که در هنگام بهبودی و فروکش کردن درد دندان پس از درمان ریشه از دندان های خود مراقبت کنید. تا زمان کامل شدن درمان باید از گاز زدن غذاهای سفت خودداری کنید. چنانچه تا چند روز پس از عصب کشی احساس درد دارید طبیعی است. نگران نباشید.
برای تسکین هر گونه ناراحتی می توانید از مسکن های بدون نسخه مانند ایبوپروفن استفاده کنید. اگر بعد از استفاده از مسکن ها همچنان درد یا تورم داشتید به دندانپزشک مراجعه کنید. هم چنین بسیار مهم است که پس از عصب کشی دندان های خود را تمیز نگه دارید. شیرینی جات بسیار کم مصرف کنید. اگر سیگار می کشید، سیگار را ترک کنید و هم چنین نحوه مراقبت از دندان و لثه را بیاموزید.
چنانچه با درد دندان مواجه شده اید پریسادنت این امکان را برای شما فراهم کرده است که به صورت حضوری و آنلاین با بهترین خدمات دندانپزشکی درمان خود را آغاز کنید. جهت دریافت مشاوره با مرکز دندانپزشکی دکتر پریسا پوریای ولی می توانید علاوه بر سامانه چت آنلاین گفتینو با شماره های 09108084035 یا 02144084504 تماس حاصل فرمایید.
منبع مقاله علمی :
https://www.nhs.uk/conditions/root-canal-treatment/
کلیه عکس ها متعلق به درمان های صورت گرفته در این مرکز می باشد و استفاده از آن در وبسایت های دیگر مجاز نمی باشد.